Ураны хайгууль/олборлолтыг хуулиар хориглосон улс орнууд

Г.Ариунболд: Малчид эд хөрөнгө, эрүүл мэнд, сэтгэл санаагаараа хохирч байна

“Голомт” цөмийн хөдөлгөөний тэргүүн Г.Ариунболдтой Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд өрнөөд байгаа асуудлаар ярилцлаа. Учир нь тус хөдөлгөөнийнхөн бусад иргэний хөдөлгөөнүүдтэй хамтарч Улаанбадрах суманд зургаа хоног ажиллаад ирсэн билээ.

-Иргэний хөдөлгөөнүүд Улаан­бадрах суманд ажил­лаад ирлээ. Явсан зорилго юу байв?
-“Гал үндэстэн”, “Ногоон хас”, “Ногоон хас”,  “Монгол Ул­­сын аюулгүй байдлын тө­лөө зүт­гэе” зэрэг хэд хэдэн иргэ­ний хөдөлгөөний төлөөлөл хам­тарч Улаанбадрах сумын бай­гаа байдалтай танилцаад ир­лээ. Read the rest of this entry »

Г.Ариунболд: “КОЖЕГОВЬ”-ийн үйл ажиллагаанаас болж мал үхсэн нь нотлогдвол засгийн газар хариуцлага хүлээнэ гэсэн

“Үнэн” сонины 2013-5-17-ны дугаар

Хэд хоногийн өмнө Дорноговь аймагт иргэний хөдөлгөөнийхөн ажиллаад ирсэн. Энэ талаар “Голомт” цөмийн эсрэг төрийн бус байгууллагын тэргүүн Г.Ариунболдтой ярилцлаа.

-Иргэний хөдөлгөөнийнхөн Улаанбадрах суманд ажиллаад ирлээ. Явсан зорилго юу байв?
-“Гал үндэстэн”, “Ногоон хас”, “Монгол Улсын аюулгүй байдлын төлөө зүтгэе” зэрэг хэд хэдэн иргэний хөдөлгөөн хамтарч Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын байдалтай танилцаад ирлээ. Энэ үйл ажиллагааны зорилго нь тодорхой. Малчин Д.Норсүрэнгийн 20 гаруй тугал үхсэн шалтгааныг тодруулахаар саяхан Засгийн газраас ажлын хэсэг байгуулж дүгнэлт гаргалаа. Энэ дүгнэлтийг бид эсэргүүцэж байгаа. Төсвөөс 98 сая төгрөг гаргаж ажиллачихаад эцсийн үр дүнг гаргаж чадахгүй, цаашид үргэлжлүүлэн шалгах шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гаргалаа. Улаанбадрах сумын иргэд тухайн асуудлыг юу гэж бодож байгаа болон малчдын үгийг сонсох зорилготой. Мөн цаашид тэмцэх зүйлүүд дээр хамтарч тэмцэхээ мэдэгдсэн байгаа.
Read the rest of this entry »

Дорноговийн Зүүнбаянгаас дахин түгшүүрт мэдээ ирлээ.

Мал эмнэлэг үржлийн газрын шинжилгээний дүн. ( 2013-3-11)

Дорноговь аймгийн Зүүнбаян багийн малчин Д.Норсүрэнгийн үхэр сүргээс тугал үхэж хорогдсон шалтгаан дүгнэлтээс…

Тал хонгорын шар дов дахь шаврын цэгд(байршил: N 44°13′.379″ E 109°39′.403″) Inspector 1000 радиологийн зөөврийн багажаар хэд хэдэн удаа хэмжилт хийж үзэхэд багажны заалт 1,01 мкзв/цаг зааж байсан нь биологийн зөвшөөрөгдсөн жилийн стандарт дунджаас 7 дахин их байна. Хаягдал шаварт цацрагийн хэмжээ стандарт дунджаас кали-40 1 дахин, уран-238 бараг 30 дахин их өндөр агуулгатай байв. Энэхүү шинжилгээг УМЭАЦТЛ, Геологийн төв лаборторийн албан ёсны дүн болон Цацрагын хяналтын албан бус дүнгээр баталгаажсан болно.

Үхсэн болон эмгэг анатомийн зориудын задлалт хийсэн тугал, хүнсний зориулалтаар нядалсан адууны эд, эрхтэнд бий болсон эмгэг бие бүтцийн үлэмж ба бичил эмгэг өөрчлөлт нь гол төлөв цуллаг эрхтэн болох уушиг, бөөр, зүрх, элэг, дэлүү, тархи, нугас, тунгалагийн зангилаа, ясны эдүүдэд үүссэн бөгөөд энэ нь цацрагийн болон хүнд элементийн ужиг явцтай хордлогын үед илэрдэг эмгэг өөрчлөлттэй дүйж байна. Тухайлбал цахилгаан соронзон цацраг, тухайлбал альфа, ветта, гамма цацраг, хар тугалга, стронций, уран, тори, зэс, цайр, мангаан, кобальт зэрэг хүнд элементээр хордсон үед эд, эрхтэнд цэгэн болон голомтолсон цус харвалт, судасны үрэвсэл бий болсноос цус тогтонгишил үүсэх, эсийн төвшинд үхжил, сөнөрөл, эсийн бөөмийн хромосомын бөөгнөрөл(pyknotic), задрал(karyorrhexus), эс хөөх, хоосовч үүсэх(vacuolated cellular swelling), олон бөөмт аварга эс, дутуу боловсорсон үүсгэвэр фибробластууд, лимфоцит, моноцит, макрофаг эсүүдийн олширолт, тэгээрийн гэмтэл тод ажиглагдаж байгаа нь үүнийг гэрчилж байна. Судлаачдын судалгаа, туршилтын дүнгээс үзэхэд уран, тори, ради, радон нь гамма цацраг ялгаруулахаас гадна байнга альфа, бетта цацраг ялгаруулдаг бөгөөд эдгээр нь мал, амьтны эд, эсийн төвшинд эргэлт, буцалтгүй эмгэг өөрчлөлт үүсгэх аюултай болохыг тогтоосон байна.

Ураны хайгуул хийх явцад бүй болсон хаягдал шаврыг харуул, хамгаалалтгүй ил задгай орхисноос малчин Д.Норсүрэнгийн тугалнууд цацрагийн болон хүнд металлын ужиг явцтай хордлого авч тэдгээрээс 20 гаруй тугал үхэж хорогдсонд Кожеговь компань буруутай болох нь дээр дурьдсан шинжилгээ судалгааны үр дүн, малчид, мал аж ахуйн мэргэжилтнүүдийн мэдүүлгээс тодорхой байна. Иймд малчин Д.Норсүрэнд учирсан хохирлыг Кожеговь компаниар нөхөн төлүүлэхийг холбогдох хууль, хяналтын байгууллагаар шийдвэрлүүлэх нь зүйтэй.

    

 

• Ураныг эсэргүүцэж Дорноговьчууд жагсах гэж байна
• Ураны цацрагаас мал хордсон нь тогтоогдож, малчдыг яаралтай нүүлгэх шийдвэр гарчээ.
• “Кожеговь”-ийг өмөөрч болно, Гэхдээ…
• “Ичгүүргүй нүд” Монголыг онилжээ
• Уранаас болж мал үхсэнийг шат шатандаа хүлээн зөвшөөрчихсөн юм биш үү

Ураны цацрагаас мал хордсон нь тогтоогдож, малчдыг яаралтай нүүлгэх шийдвэр гарчээ.

2013-3-25 ны “Үнэн” сонинд гарсан нийтлэлийг танд бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

March 25th, 2013

Хагас жил гаруй хугацаанд уран олборлолтоос мал хордож үхсэн, үхээгүй хэмээн муур хулгана болж тоглогсдын эцсийн дүгнэлт гарч, цацраг идэвхт бодисоор мал хордсон болохыг нийслэлийн Мал эмнэлэг үржлийн газар энэ сарын 18-нд олон нийтэд дэлгэсэн билээ. Үүний мөрөөр манай сонины сурвалжлах баг Дорноговь аймгийн Улаанбадрах, Сайншанд сумын Зүүнбаян багт очиж цацраг идэвхт ураны хайгуулын лицензтэй “Кожеговь” ХХК-ийн хайгуулын анги болон зүй бусаар малаа хорогдуулсан малчидтай уулзлаа. Read the rest of this entry »

Ураныг хэрхэн олборлож баяжуулдаг вэ?

Дорноговь, Улаанбадрах, Арева

• 1-р үе шат: Сорьцын өрөмдлөг

Эхний шатанд ураны сорьцыг тодорхойлохын тул хяналтын өрөмдлөг хийж, дээж авна. Ураны хүдрийг газар дор уусган олборлоход нэг орд газарт 500-гаад удаа өрөмдөх явдал гардаг. Ингэж өрөмдөхөд химийн бодисонд ууссан уран гүний усыг бохирдуулж, орчин тойронд цацраг идэвхит бодис алдагдах эрсдэлтэй. Read the rest of this entry »

Цөмийн зэвсэг дэлгэрүүлэхийн эсрэг олон улсын эмч нарын байгууллагын мэдэгдэл

“Цөмийн зэвсэг дэлгэрүүлэхийн эсрэг олон улсын эмч нарын байгууллагаас” (www.ippnw.org) “Чернобылийн 27 жил- Фукушимагийн 2 жил” гарчигтай мэдэгдэл Германы Зуйд-Дойчэ сонины бүтэн нүүрт гарчээ. Уг мэдэгдэлд 2328 эмч нар гарын үсгээ зуржээ.

Чернобылийн ослын 27 жил

Цөмийн ослоос 4 жилийн дараа хүүхэд томчуудын дунд бамбай булчирхайн болон цусны хорт хавдар өргөн тархсан. Чернобылийн цацрагийн хордолтын улмаас 1,6 сая хүн амиа алдсан. 800 мянган ликвидатор буюу ослын дараахан Чернобылийн АЦС дээр ажиллаж, ослыг цэвэрлэсэн ажилчдаас 125 мянга нь бас нас нөгчсөн. Хэдэн зуун мянган хүн цацрагт хордож, өвчилсөн.  Хүн амын дунд нялхсын эндэгдэл ихсэж, цаг хугацаа өнгөрөх тусам  гаж төрөлт элбэгшиж байна. Read the rest of this entry »

Түгшүүрт мэдээ: Уран олборлтоос болж Дорноговь цацрагт хорджээ

Оны өмнөөс л  Дорноговийн Улаанбадрах суманд үхэр мал үхэж, зулбасан тухай түгшүүрт мэдээ ирж эхэлсэн. Тус суманд дэлхий нийтэд харт мөртэй хэмээх алдаршсан Францын “Арева” гэгч компанийхан уран олборлохоор зэхэж, тэр бүү хэл 2000 тонн  ураны хүдэр туршилтын журмаар олборлосон тухай мэдээ жил гаруйн өмнө гарч байсан. Үхэр үхсэн тухай Цөмийн Энергийн Газарт мэдэгдэхэд хэдэн байцаагч очиж хэмжилт хийгээд “тайван амгалан байцгаа, үхэр уранаас болж үхээгүй” гэж дүгнээд буцав. Бас болоогүй, иргэнийхээ үүргээ гүйцэтгэж, бусдадаа зовнисон цөмийн эсрэг үзэлтнүүдийг ” хоосон дуулиан өдөөгчид” гэж хэвлэл мэдээллээр гоочлов.

Read the rest of this entry »

Цөмийн тухай 10 асуулт хариулт

1.         Уран олборлох нь нутагт байгальд ямар аюултай вэ?—Байгаль дахь ураны хүдрийн агууламж нь дунджаар 0,2 хувь орчим байдаг гэвэл 1 тонн ураны хүдрийг уусгах аргаар боловсруулахад 2 кг уран, 998 кг хорт шавар ялгарч, бохир нуур үүсгэдэг. Ийм шавран нууранд хүдрийн 85 хувийг эзлэх цацраг идэвхт бодис, хүнцэл зэрэг олон хорт бодис тунадаг. Цацраг идэвхт бодис гүний ус, агаарыг олон мянган жилийн турш хордуулахаас гадна хөрс гулсах, далан нурах үед хальж, орчныг сүйтгэдэг. Казахстаны Актау хотын 150 мянган иргэд яг ийм хатсан шавран нуурын хорт тоосонцорт хордсоор байна.Киргизийн хөндийд уран олборлосны дараа хоцорсон үй олон шавран нуурын үлдэгдэл улс дамнасан сүйрлийн гамшиг дагуулна гэж Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагаас (НҮБ) дүгнэжээ. Read the rest of this entry »

Цөмийн тухай цөөн үгээр

Бэлтгэсэн Мигаа Могод 

2030 гэхэд Европын Холбооны дийлэнх атомын цахилгаан станцууд зогсоно

                Глобал Дата (www.dataglobal.com) байгууллагын мэдээгээр ойрын 20 жилд багтан Европын Холбооны улсууд одоо ажиллаж байгаа 150 атомын цахилгаан станцын талаас илүүг нь унтраах ажээ. Нийт унтраах  атомын цахилгаан станцын 69 хувь нь Европын Холбооны реакторууд болж байна. Атомын реакторуудаа хаах болсны гол шалтгаан нь өнгөрсөн жил учирсан Фукушимагийн ослын сургамж, түүнээс үүдсэн улс төрийн хариуцлагын асуудал гэжээ. Герман улс 2021 онд сүүлчийн реактороо унтраах бөгөөд Бельги 2030 онд, Швейцар улс 2034 онд тус тус цөмийн эрчим хүчнээс бүрэн татгалзах юм байна. Read the rest of this entry »