Уран олборлолтын үнэ цэнэ

Монгол улсад Францын Арева компани хүхрийн хүчлээр газар дор уусгах аргаар уран олборлохоор зэхэж, туршилт хийж эхэлснээс хойш хэдэн жил өнгөрлөө. “Уран олборлох нь хүн амьтанд огт хоргүй, ураны шар нунтаг ч ямар ч аюулгүй, хүхрийн хүчлээр уусган олборлох арга бол шилдэг технологи, Дорноговийн Улаанбадрахад гажигтай мал төрж байгаа нь үүнээс болоогүй, малаа вакцинжуулаагүй малчдын буруу” хэмээн Арева компанийн ажилтнууд, Цөмийн Энергийн Газрынхан (ЦЭГ) болон хүн чанараа хэдэн халтар ногооноор тавиад туучихсан ичих нүүргүй эрдэмтэд удаа дараа мэдэгдэл хийж байсан. Түүнчлэн Дорноговьчуудыг хамгаалан тэмцсэн иргэний хөдөлгөөнийхнийг “гадныхны гар хөл, шантаажчид, хулхи эх орончид” хэмээн цоллож ирсэн.

Үнэндээ бол ураныг газар дор уусгах аргаар олборлох технологийг анх 2010 оны намар Дорноговийн Дулаан-Уулд туршсан бөгөөд үүний дараахан буюу 2011 оны хавраас Улаанбадрахад гажигтай төл мал гарч эхэлсэн юм билээ. Нийтдээ 4060 кг уран олборлох тооцоотой энэ туршилтын талаар Олон Улсын Атомын Энергийн Газарт У. Ганбаатар гэгчийн тавьсан илтгэлийн 11-15 хуудсанд тодорхой бичсэн байна. http://iaea.org/OurWork/ST/NE/NEFW/documents/RawMaterials/TM-ISL-2010/7.pdf

У. Ганбаатарын илтгэл ОУАЭГ 2010 он

Энэ удаа ураныг газар дор хүхрийн хүчлээр уусган олборлох нь ямар ч хор хөнөөлгүй гэж ярьдаг Арева болон тэдний гар хөл бологсдын үгэнд няцаалт өгөхөөр доорх нийтлэлийг орчууллаа. Уншигч та өөрөөсөө асуугаад үзээрэй: Үнэхээр уусган олборлох нь хор хөнөөлгүй юм бол яагаад Арева компанийнхан байгаль орчны мэргэжилтэн гадаад эрдэмтэнг Казахстанд цалинтай ажиллуулж байна вэ? Яагаад Казахстанд уран олборлоход нөхөн сэргээлт хийх хэрэггүй харин АНУ-д бол хийх хэрэгтэй байдаг вэ? Мөн Казахстаны ус хүний унданд болон хөдөө аж ахуйд хэрэглэх боломжгүй учир уран олборлочихоод цэвэрлэх хэрэггүй гэж байгаа нь саяхан ЦЭГ-ын дарга Н. Тэгшбаярын “Дорноговийн ус угаасаа үйлдвэрийн саарал ус, унданд хэрэглэх боломжгүй” гэж дуугарсантай агаар нэг буйг анхаарна уу.

Өнөөдөр хөгжингүй гүрнүүд ядуу буурай улсуудын баялгийг аль болох хямдхан ухаж авахаар үхэлдэж байна. Иймд Монголчууд бид маргаашийн ирээдүйг бодож ухаалаг сонголт хийх хэрэгтэй бус уу. Уух усгүй, мал бэлчээх бэлчээргүй, амьдрах нутаггүй болвол мөнгөөр бид яах билээ? Энэ бол миний бас таны ирээдүй.

Хүндэтгэсэн,
Э. Амарлин

Уран олборлолтоор тэргүүлэгч улс болоход ямар үнэтэй вэ?

Бен Арнолди. 2013 оны 8 сарын 28.

Сүүлийн 10 жилд Казахстаны аж үйлдвэр асар хурдтай хөгжиж байна. Гэвч энэ хөгжил дэвшил байгаль орчинд ямар хор уршиг авчирч байна вэ?

Казахстан улс, нийслэл Астана. — Манай гаригийн хамгийн алслагдмал газар нутгийг аюултай хог хаягдлаар бохирдуулвал цэвэрлэх хэрэггүй юу? Тэр хорт хог хаягдал задарч устахад олон мянган жил шаардагдах байсан ч хамаагүй юу?

Казахстан улс улам бүр дэвжин хөгжсөөр, уран олборлолтоороо АНУ, Канад, Австралийг гүйцэн түрүүлж, манай гаригийн уран олборлогч номер нэг улс болсон авч үр дүнд нь аюулт хог хаягдал асар ихээр хуримтлyyлж буйн улмаас эрдэмтэд дээрх асуултуудыг тавьж эхэлжээ. Read the rest of this entry »

Нигерчүүд Ареваг эсэргүүцэн жагсаж байна

2013-10-12. Agence France-Presse (AFP) Францын мэдээний агентлаг.

Бямба гаригт хэдэн мянган Нигер иргэд Францын цөмийн Арева компанийг эсэргүүцэн жагсчээ. Арева компани нь нэн ядуу Нигер улсад сүүлийн 50 жил уран олборлож ирсэн юм.   

Жагсаалд оролцсон 5,000 орчим иргэд Нигерийн засгийн газраас Ареватай ураны асуудлаар тусгайлан ярилцах явдлыг дэмжин цугларчээ. Жагсаалд 5 мянган хүн оролцсон гэдгийг бусад эх сурвалжууд ч баталж байна.

Read the rest of this entry »

Ураны аюулд нэрвэгдсэн Монгол малчдад Япон профессор туслана

“Асахи” сонины 2013 оны 10 сарын 2-ны дугаарт нэгэн нийтлэл гарчээ. Осакагийн их сургуулийн Монголч эрдэмтэн Имаока Рёоко ураны аюулд нэрвэгдэж зовсон Улаанбадрахын малчдыг дэмжих  санааачилга өрнүүлсэн байна. Профессор Имаока жил бүр Монголд ирдэг, Монголд элэгтэй Япон эрдэмтэн бөгөөд өнгөрсөн зун ирэхдээ Улаанбадрахын малчдад цацраг хэмжигч багаж, зургийн аппарат бэлэглэсэн юм.

“Зовоx цагт нөхрийн чанар танигдана” гэж Монголчууд ярьдаг.  Хаа холоос Япон эрдэмтэн хөдөөгийн малчдын эрүүл мэнд, аж амьдралд сэтгэл түгшиж, чадлаараа тусалж байх юм. Гэтэл  Монголын эрх баригчдад зовж ядарсан ард иргэдээ гэх нинжин сэтгэл өчүүхэн ч алга. “Малчид өөрсдөө малаа хороосон” гэх билэггүй яриа тарааж, хохирсон иргэдийнхээ зовлонгоор даажигнаж, эгээтэй л “гажигтай төл гарсан нь ч малчдаас болсон” гэх нь холгүй суух ч гэж…  

Монголчуудад үргэлж туслахаар шамддаг сайхан сэтгэлт Имаока багшдаа баярлалаа.  Та Монгол хүмүүсийн төлөө их буян хийлээ. Эрх баригчид Имаока багшаас үлгэр аваасай.

Сайн үйл бүхэн дэлгэрэх болтугай ! 

“Асахи” сонин

2013 оны 10 сарын 2

Монголд ураны уурхайн ойролцоо нутагт эрэмдэг мал олширч байна. Малчдад  зургийн аппарат илгээж, болсон явдлыг баримтжуулахад нь туслалцаа үзүүлэхийг Осакагийн Их сургуулийн дэд профессор уриалж байна

Монголын өмнө зүгт орших ураны уурхайн ойролцоо мал сүрэг огцом хорогдож, төл мал гажигтай төрөх явдал элбэгшжээ. Гол шалтгаан нь уран олборлоход ашигласан химийн бодисонд голын ус, газрын хөрс хордсонтой холбоотой гэх авч Монголын төр засаг энэ мэдээллийг үгүйсгэсээр байна. Read the rest of this entry »

Алтанхуягийн засгийн газар ба Улаанбадрахчууд

Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд сүүлийн жилүүдэд төл мал олноороо үхэж, гажигтай төл  гарсан бол одоо малчдын эрүүл мэндийн талаар санаа зовоох асуудлууд яригдаж эхэллээ. Үүний дотор нүд өвдөх, үс халцрах, арьс шархлах, үе мөчөөр өвдөх зэргээс гадна хүмүүс ханиаж, элэгний шинжилгээ нь муу гарсаар байна.

Улаанбадрах сумын иргэд энэхүү гамшгийг Кожеговь компанийн ураны хайгуулийн ба 2010 оны сүүлчээр хийсэн туршилтын олборлолтын уршиг гэж үзэж байна. Харин Монголын засгийн газар, Цөмийн энергийн газраас асуудлын учир шалтгааныг жил шахуу хугацаа өнгөрч байхад тогтоож чадаагүй ч ураны хор нөлөө байхгүй гэсэн үндэслэлээр Кожеговь компанийн үйл  ажиллагааг зогсоохгүй гэдгээ мэдэгдэж байна.

Цөмийн энергийн  газрын дэд дарга Ц.Дамдинсүрэн

Read the rest of this entry »

Улаанбадрах сумынхан Ураны эсрэг тэмцлээ шийдвэртэй үргэлжлүүлж байна.

2013-7-31. Улаанбадрахаас мэдээлж байна.

Улаанбадрах сумын малчид “Кожеговь” компанийн болон аймгийн удирдлага, Цөмийн энергийн газрын төлөөлөлтэй уулзалт хийж Уран олборлолтыг эсэргүүцэж байгаагаа илэрхийлэв.

Хурлын танхим

Малчид хуралдаа өргөнөөр оролцлоо.

Хурлын заалны суудал хүрэлцэхгүй байв.

Аймгийн дарга Ганхуяг, ЦЭГ Дамдинсүрэн, “Арева Монгол” компанийн гүйцэтгэх захирал Тьери Плайзэн

• Дорноговь аймгийн Засаг дарга Ганхуяг “би зогсоох эрхгүй” гэж зөрүүдлэсэн боловч малчдын шаардлагаар “дээш нь танилцуулъя” гэв.
• Цөмийн энергийн газраас “Кожеговь компанийн үйл ажиллагааг зогсоох үндэслэл байхгүй”гэв.
• “ Арева Монгол” компанийн гүйцэтгэх захирал Тьери Плайзэн:  “Бид цаашдаа үйл ажиллагаагаа үргэлжүүлэх болно, Монголын Засгийн газар бидэнд энэ эрхийг олгосон. Бид Монголын хууль дүрмийн дагуу үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа”
• Үүнийг Улаанбадрахын малчид Зүүнбаянгийнхантай хамтарч газар дээр нь эсэргүүцнэ гэж шийдэв.

Төр, Засаг маань Ард түмний төлөөлөл биш болсоноо нотолсоор байгаа тул Үндэсний язгуур эрх ашиг, эх орон газар шороогоо аврах зорилгоор 50-аас дээш настны гишүүнчлэлтэй “ҮХЭХЭЭС АЙХГҮЙ ӨВГӨДИЙН ХОЛБОО” -г байгуулжээ.
Голомт ЦЭХ

—————————————————————————————————————————–

Холбоотой мэдээ:

• АРАВТ Д.Гантөр: “Ардчилал чинь аргачилал болоод байгаа юм биш үү...”
• Өнөөдрийн ЯЛАЛТ сонин: УЛААНБАДРАХЫНХАН КОЖЕГОВИЙГ НУТГААСАА ГАРАХЫГ ШААРДЛАА

Улаанбадрахад хорогдсон мал хөхөө өвлөөр илжирсэн нь учиртай юу?

Дорноговийн Улаанбадрах суманд мал сүрэг олноор хорогдож, үхсэн мал нь өвлийн хүйтэнд илжирч, бас Улаанбадрах сумынхан хүүхэд шуухадгүй хөхүүлж ханиадаг эдгэрдэггүй өвчин тусаад олон сарын нүүр үзлээ. Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгчид өргөх бичиг бариад ч малчдын зовлонг тоож үзсэн хүн алга. Цөмийн Энергийн Газрынхнаар толгойлуулсан ажлын хэсгийнхэн очиж судлаад “Тайван амгалан байцгаа, уран, цацраг, Аревагаас огт болоогүй, юунаас болсныг гадаадад судалж мэднэ” гээд явснаас хойш малчдын горьдлого тасарсан.  

Голомт-Цөмийн Эсрэг Хөдөлгөөнийнхөн Дорноговьд учирсан гамшгийн талаар судалж, харийнхны өмнөөс золиослогдож буй Монгол малчдын тухай мэдээллийг түргэн шуурхай түгээх, цацрагийн чимээгүй аюулын талаар нийтийг сэрэмжлүүлэхээр ажиллаж ирсэн.  Түрүүчийн нийтлэлдээ бид чухам ямар учраас малын элэг уушиг харлаж толботдог талаар тайлбарласан.  Тэгвэл өвлийн хүйтэнд үхсэн мал үмхийрдэг, нохой шувуу тоож хөнддөггүй,  бас хүн ард ханиадагийн учрыг эндээс уншаарай.

Ураныг газрын гүнд уусган олборлох аргын тайлбар

Газрын гүн рүү  өрөмдөж гаргасан цооногоор ураны чулуулаг руу хүхрийн хүчил устай хамт шахаад хэдэн сар болгодог. Газрын гүнд хүхрийн хүчил нь ураны задралын 3 дахь элемент болох Ради -тай урвалд орж  Радийн сульфат гэдэг нэгдлийг үүсгэнэ. Улмаар уран агуулсан химийн бодистой шавар шавхайгаа газрын гадаргуу дээр соруулан гаргаж ирж  ураныг нь салгаж авна. Уран нь уусамтгай тул уусмалдаа үлдэж харин уусдаггүй радийн сульфат үлдэгдэл шаварт тунаж үлддэг. Хүхрийн хүчил шахдагийн гол учир нь хэрэгтэй ураныг хэрэггүй бөгөөд хортой Радигаас салгаж авахад оршдог байна.Тэрхүү үлдэгдэл шаварыг ил цөөрөмд хийж, ууршуулдаг. Цөөрөм хатаж ууршсаны дараа Ради болон түүний задралын элементүүд болох цацраг идэвхит Радон, Полони  салхиар тархаж, байгаль орчныг цацрагаар бохирдуулдаг. Ураны задралаар үүсэх Ради, Радон, Полони зэрэг элементүүд нь харьцангуй хурдан задардаг бөгөөд задралын явцдаа  уранаасаа илүү маш хүчтэй цацрагаар шардаг ажээ. (Жишээлбэл 1 грамм Ради 1 секундэнд 37 тэр бум удаа задардаг байна. Задрал болгон цацраг ялгаруулна.) Ураны уурхай хаагдсанаас хойш ч гэсэн байгаль орчны цацрагийн бохирдлын асуудал байсаар байх болно.(Эх сурвалж: Prof. Dr. Henning von Philipsborn Universität Regensburg Fakultät für Physik “Radon, Vorfahren und Nachkommen”, хуудас 12 )

)

Дорноговь, Улаанбадрах, Арева

Read the rest of this entry »

Ураны аюулд нэрвэгдсэн Улаанбадрахын тэмдэглэл

Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд ажилласан тэмдэглэл

Францын “Арева” корпорацийн охин компани Кожеговь  компаниас ураны хайгуул хийж, туршилтын журмаар ураны шар нунтаг гаргаж буй Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд “Голомт-ЦЭХ”, “Гал Үндэстэн Xолбоо”, Хохирогчдын эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэг, “Эх oрныхоо аюулгүй байдлын тѳлѳѳ зүтгэе” ТББ-уудын төлөөлөгчид 2013 оны 5 сард очиж ажилласан  аян замын тэмдэглэлийг та бүхэнд танилцуулж байна. Биднийг Дорноговь аймагт аялах замын зардал, унаа машин, бензин, хүнс зэргийг авахад зориулан мөнгө хандивласан Анти Нуклеар Мүвмент Фэйсбүкийн бүлгийнхэндээ болон бидний үйлсийг дэмжигчидэд баярлалаа. Улаанбадрахын тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг бидний хөтөлдөг http://golomt.org блогоос сонирхоно уу?

Read the rest of this entry »

Арева Конго улсад уран олборлолтоо зогсоожээ.

2013-6-11 ATOMIC AFRICA –  “Атомын Африк” баримтат киноны нээлт Германы Хэрфорд хотод болов. Энэ киноны нээлтийн үйл ажиллагаанд Ардчилсан Конго улсын Анти-Нуклеар үзэлтэн Голден Мисабико оролцож “Африкт уран олборлолт өвчин үхэл авчирч байна” гэсэн сэдэвтэй илтгэл тавив. Read the rest of this entry »

Улаанбадрахчуудын гаргасан Уранд хордсон малын жагсаалт

2012 оны 5 дугаар сарын 25-ны байдлаар

Ц.Дорждэрэмийнд       2 нүд сохор,атанга хөлтэй ботго

Д.Мөнхсуурийнд           үсгүй, улаан шалдан хурга

Д.Оргодолынд             хөл нь атанга, босдоггүй хурга

Х.Пүрэвдоржийнд        хүн шиг толгойтой, үсгүй шалдан хурга Read the rest of this entry »

“Голомт ЦЭХ” ТББ-ын тэргүүн Др.Г.Ариунболдын Дорноговь аймгийн Улаанбадрах, Зүүнбаян сумын малчидтай хийсэн ярилцлагууд/ 2013 оны 5 сар

• Малчид: – Амь тэмцэж байна. Бүгдээрээ тэмцэцгээе !!!
• Mалчин Дашдондов –Бүх малын нүд, элэг уушиг, хөл их өвдөж байна
• Mалчин Энхбаатар – Дулаан уулыг тойрсон гамшигийг зогсооё!!!
• Кожеговь ХХК-д ажиллаад арьс нь шархалж, үс нь халцаржээ.
• Дорноговь. малчин Норсүрэнгийн яриа -2013.05.08
• Малчин Норсүрэн: Шинжээчид багаж эвдэрхий гэсэн шалтгаанаар цацрагийн хэмжилт хийгээгүй.
• Улаанбадрахын иргэн T.Төрмөнх: Биднийг золиосонд нь хаях юм уу? Аврах юм уу? Төр засаг л мэдэх байх.
• Сангийн далай багийн малчин Дэжидмаа: Ус их ховордож байна. Усны түвшин муудаж байна.

Улаанбадрахынхан дээр туршилт хийсээр байх гэж үү?

ОРШИЛ

Францын Арева компанийнхний ураны хайгуул хийж, туршилтын журмаар 2,700 гаруй тонн шар нунтаг олборлосон Дорноговь аймгийн Улаанбадрах болон Зүүнбаян сумдад мал сүрэг, нэн ялангуяа төл мал нь олноороо үхэж зулбаж буйн учрыг олох гэсэн малчид аргаа бараад удаж байгаа билээ. Газар дээр нь очиж шинжилсэн Мал Эмнэлэг Үржлийн Газрын мэргэжилтнүүд 2013 оны 3 сард малын үхэл нь “цацрагийн болон хүнд металлын ужиг хордлогоос үүдэлтэй ” гэж (1) дүгнэсэн байдаг. Гэвч мал эмнэлгийн шийдвэрийг Засгийн Газраас нэн даруй хүчингүй болгосон төдийгүй “цацрагийн” гэж бичиж зүрхэлсэн ажилтнуудад нь Ерөнхий Сайд хатуухан банга хүртээсэн сурагтай.    Read the rest of this entry »

Г.Ариунболд: Малчид эд хөрөнгө, эрүүл мэнд, сэтгэл санаагаараа хохирч байна

“Голомт” цөмийн хөдөлгөөний тэргүүн Г.Ариунболдтой Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд өрнөөд байгаа асуудлаар ярилцлаа. Учир нь тус хөдөлгөөнийнхөн бусад иргэний хөдөлгөөнүүдтэй хамтарч Улаанбадрах суманд зургаа хоног ажиллаад ирсэн билээ.

-Иргэний хөдөлгөөнүүд Улаан­бадрах суманд ажил­лаад ирлээ. Явсан зорилго юу байв?
-“Гал үндэстэн”, “Ногоон хас”, “Ногоон хас”,  “Монгол Ул­­сын аюулгүй байдлын тө­лөө зүт­гэе” зэрэг хэд хэдэн иргэ­ний хөдөлгөөний төлөөлөл хам­тарч Улаанбадрах сумын бай­гаа байдалтай танилцаад ир­лээ. Read the rest of this entry »

Г.Ариунболд: “КОЖЕГОВЬ”-ийн үйл ажиллагаанаас болж мал үхсэн нь нотлогдвол засгийн газар хариуцлага хүлээнэ гэсэн

“Үнэн” сонины 2013-5-17-ны дугаар

Хэд хоногийн өмнө Дорноговь аймагт иргэний хөдөлгөөнийхөн ажиллаад ирсэн. Энэ талаар “Голомт” цөмийн эсрэг төрийн бус байгууллагын тэргүүн Г.Ариунболдтой ярилцлаа.

-Иргэний хөдөлгөөнийнхөн Улаанбадрах суманд ажиллаад ирлээ. Явсан зорилго юу байв?
-“Гал үндэстэн”, “Ногоон хас”, “Монгол Улсын аюулгүй байдлын төлөө зүтгэе” зэрэг хэд хэдэн иргэний хөдөлгөөн хамтарч Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын байдалтай танилцаад ирлээ. Энэ үйл ажиллагааны зорилго нь тодорхой. Малчин Д.Норсүрэнгийн 20 гаруй тугал үхсэн шалтгааныг тодруулахаар саяхан Засгийн газраас ажлын хэсэг байгуулж дүгнэлт гаргалаа. Энэ дүгнэлтийг бид эсэргүүцэж байгаа. Төсвөөс 98 сая төгрөг гаргаж ажиллачихаад эцсийн үр дүнг гаргаж чадахгүй, цаашид үргэлжлүүлэн шалгах шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гаргалаа. Улаанбадрах сумын иргэд тухайн асуудлыг юу гэж бодож байгаа болон малчдын үгийг сонсох зорилготой. Мөн цаашид тэмцэх зүйлүүд дээр хамтарч тэмцэхээ мэдэгдсэн байгаа.
Read the rest of this entry »

Дорноговийн Зүүнбаянгаас дахин түгшүүрт мэдээ ирлээ.